Ken je dat gevoel van falen? Dat iedereen het goed doet in de klas, maar jij als enige de opdracht weer niet hebt begrepen? Of dat je gefrustreerd achter je boeken zit en eigenlijk niet weet hoe leren werkt?
Veel mensen met ADD kennen deze frustraties, want leren voor iemand met een neurodivers brein werkt nou eenmaal anders. Ik kan 20 keer dezelfde bladzijde lezen zonder te weten wat ik echt heb gelezen. En als ik op vakantie aan het zwembad met mijn romannetje op mijn ligbedje lig kan ik hier heerlijke grappen over maken, maar tijdens mijn jaren op de HAVO heeft het bloed zweet en tranen gekost.
Thuis werd er gevraagd of ik geleerd had, en natuurlijk deed ik dat, want de perfectionist in mij wil het graag heel goed doen, maar weten wat ik had geleerd was een tweede ding. Mijn zusje was heel anders, die zat op het gymnasium en hoefde alleen maar naar de bladzijde te kijken en die wist al waar het over ging. Ik kreeg snel het gevoel dat ik het niet kon, dat ik dom was en niet kon leren. Ik vermoed dat een groot deel van mijn onzekerheid hier ontstaan is, door de gedachten dat ik dom was en het niet “gewoon” lukte op school. Tot overmaat van ramp bleef ik ook nog zitten in 3 HAVO, dit was een soort van klap in mijn gezicht, zie je wel dat je het niet kan. Gelukkig voelde ik al heel snel dat een tweede keer 3 HAVO juist een groot voordeel was, want ineens begreep ik wat er tegen mij gezegd werd en snapte ik wat er bedoeld werd in de studieboeken.
Later op de PABO ging het anders. Het ervaringsgericht werken werd geïntroduceerd en wij waren een van de eerste lichtingen die hierin meegingen. We hoefden veel minder te studeren en konden vooral in de praktijk laten zien wat we konden, en lesgeven lag mij wel. Ik vond het leuk om lesvoorbereidingen te maken en te bedenken hoe ik de kinderen aan het leren kon krijgen. Stagelopen was leuk en tijdens de lessen op school waren we vooral actief bezig. De modules sloten we af met paneldiscussies waarbij je voor- of tegenstander was van een bepaalde stelling, hier moest je dan theoretisch onderbouwd op reageren. Dat vond ik heerlijk! De theorie direct in de praktijk brengen. Naast de discussies kregen we projecten en waren we vooral in kleine groepjes of met de hele klas aan het werk. De toets weken bestonden uit een paar toetsen, een rekentoets, een taaltoets en een voortgangstoets aangevuld met een portfolio. De reken- en taaltoets moesten we in het eerste jaar halen en daar hadden we 2 of misschien wel 3 momenten voor. De eerste keer ben ik de toetsen gaan maken zonder te leren, gewoon om eens te kijken of mijn basis al goed was. En wat bleek, taal haalde ik in één keer en voor rekenen haalde ik een 7,5 wat net niet genoeg was, maar mij genoeg zelfvertrouwen gaf en de tweede keer haalde ik het wel! Voor de voortgangstoets kon je eigenlijk niet leren, je moest die toets gewoon 1x boven het gemiddelde van iedereen van jouw jaar scoren. Het feit dat ik niet hoefde te leren gaf mij een goed gevoel, maar nog steeds was er ook dat stemmetje dat zei; Zie je wel je kan het gewoon niet, dat leren.
Ondanks dat ik op de PABO zat waarbij ik leerde hoe kinderen leren, leerde ik zelf niet leren.
Mijn geluk op de PABO was dat ik door verschillende redenen mijn scriptie niet hoefde te schrijven, want anders was het daar fout gegaan. Toen ik later de opleiding Master Special Educational Needs deed kreeg ik als feedback op mijn scriptie: “Ik geef je een voldoende, omdat ik weet hoeveel je in de praktijk hebt gedaan. Dat zie ik niet allemaal terug in je scriptie.”
Pas toen ik de diagnose ADD kreeg viel bij mij het kwartje, het ligt niet aan mij, het ligt aan de manier waarop ik gevraagd word te leren en het feit dat ik nooit echt geleerd heb hoe ik dat zelf het beste kan doen. Ik wist gewoon niet wat voor mij werkt. En dat is wat er bij veel mensen met ADD gebeurt, we worden meegenomen in het systeem en er is geen ruimte om te onderzoeken wat bij jou past.
We hebben een kortere concentratieboog, wat gewoon betekent dat de informatie in kleine stukjes aangeboden moet worden. Lange lappen tekst zijn weinig effectief. Daarnaast verschilt het van persoon tot persoon hoe iemand leert, heb je behoefte aan schema’s en plaatjes of lukt het jou om te luisteren naar wat er verteld wordt. Wat ook vaak vergeten wordt is het aantal verbanden dat mensen met ADD leggen, bij het lezen van deze blog heb je waarschijnlijk al 20 andere gedachten gehad door iets dat je zag of las, en die verbanden hoeven niet eens logisch te zijn.
Het vraagt om persoonlijk leiderschap om hier je eigen weg in te vinden. Om er echt achter te komen wat voor jou werkt en wat bij jou past.
Ik kwam er tijdens mijn managementopleiding achter dat ik het heel fijn vindt om de informatie die je krijgt te verwerken in een mindmap. In een mindmap kan ik de verbanden leggen die ik zie en lukt het mij om mijn eigen woorden te geven aan de informatie die ik krijg. Daarnaast vraagt persoonlijk leiderschap ook om een stukje discipline. Natuurlijk hebben mensen met ADD een hekel aan structuur en planning, maar geloof mij, dit is de manier om jezelf op de rit te houden. En het betekent ook niet dat als het een keer fout gaat dat het dan nooit meer goed gaat. Het gaat erom dat je steeds weer opnieuw begint! Persoonlijk leiderschap is jezelf scherp houden en niet zielig in een hoekje gaan zitten als het even te veel is. Daarom werkt voor mij de Jenga toren zo goed als uitgangspunt, het laat zien dat ik de leiding heb over mijn leven en dat als de toren omstort ik alles in mij heb om die toren weer op te bouwen. Alleen moet je dan wel weten hoe dat voor jou werkt.
Dus laten we niet blijven hangen in “ik kan het niet” of “ik ben er niet slim genoeg voor” want dat ben je wel! Jij kan ook leren! We hebben gewoon obstakels waar we rekening mee moeten houden, maar als je jouw manier hebt gevonden om het op te lossen dan is het ook goed. We moeten weg van het “gewoon” en “normaal” doen, want wat is dat eigenlijk?
Neem leiderschap over je eigen leven en kom in actie, elke keer weer. Zoek naar een structuur die voor jou werkt en pas hem aan wanneer je je gaat vervelen. Blijf jezelf uitdagen, of zoals Covey zegt: ”Houdt de zaag scherp!”
En deze week werd ik nog gewezen op het feit dat sommige dingen nooit zullen veranderen, dat klopt! De drukte die we hebben in ons hoofd, of de tijdblindheid en het vergeetachtige zullen blijven, maar hoe we hier mee omgaan hebben we wel in de hand. Daar kunnen we leiderschap in nemen, hier kunnen we op in spelen!
Dus wacht niet langer, kom in actie! Jij kan het, jij hebt alles in je om stappen te maken!